Dwie dekady współpracy między firmą LUTZ a ZMPD skłoniły nas do przybliżenia działalności tego dynamicznie rozwijającego się brokera ubezpieczeniowego, a także jego idei związanych z szeroko rozumianym bezpieczeństwem polskich transportowców w postaci służących przewoźnikom cyklu merytorycznych materiałów. Dziś temat dotyczący obowiązku sprawdzenia przy przyjęciu towaru według Konwencji CMR.

Art. 8 Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) stanowi, iż przewoźnik przy przyjęciu towaru ma obowiązek sprawdzenia dokładności danych listu przewozowego dotyczących liczby sztuk, jak również ich cech i numerów oraz widocznego stanu towaru i jego opakowania. Stosownie do art. 51 (3) CMR za wiążącą uważana jest jedynie angielska i francuska wersja CMR, w której nie występuje pojęcie „obowiązany “, lecz (w tłumaczeniu) „powinien“. Z tego względu postanowienie art. 8 (1) CMR nie konstytuuje faktycznego zobowiązania, lecz pociąga za sobą jedynie powstanie określonej „powinności”, przy czym niedochowanie tej „powinności” może pociągać za sobą negatywne dla przewoźnika konsekwencje. 

Art. 8 (2) CMR stanowi, iż w przypadku, gdy przewoźnik nie ma możliwości sprawdzenia w wystarczający sposób ścisłości danych przewidzianych w liście przewozowym, dotyczących ilości sztuk przewożonego towaru oraz ich cech i numerów, a także widocznego stanu towaru i jego opakowania, wówczas wpisuje do listu przewozowego swe zastrzeżenia wraz z uzasadnieniem. Ponadto przewoźnik powinien uzasadnić zastrzeżenia co do widocznego stanu towaru i opakowania. Zastrzeżenia te nie są jednak wiążące dla nadawcy, jeżeli nie przyjął on ich wyraźnie w liście przewozowym. 

Ponadto nadawca ma prawo zażądać stosownie do ust. 3 wyżej wymienionego artykułu sprawdzenia przez przewoźnika wagi brutto lub inaczej wyrażonej ilości towaru. Może on także zażądać sprawdzenia zawartości sztuk przesyłki. W tym przypadku przewoźnik może jednakże domagać się zapłacenia kosztów sprawdzenia. Wynik sprawdzenia wpisuje się do listu przewozowego. 

Jeżeli przewoźnik nie spełni opisanych powyżej i przewidzianych w umowie przewozu „powinności" (przy czym nie chodzi tutaj o „obowiązek”, jak wskazano powyżej), wówczas traci on korzyści, które mogłyby przysługiwać mu w przypadku sprawdzenia towaru. Skutek ten przewidziany jest jednoznacznie w art. 9 (2) CMR, który konstytuuje domniemanie dowodowe listu przewozowego, istniejące tylko w przypadku braku uzasadnionych zastrzeżeń. Przewoźnik traci tym samym możliwość przemawiającego na jego korzyść domniemania dowodowego z listu przewozowego, gdy nie sprawdzi towaru lub nie dokona wpisu swych uzasadnionych zastrzeżeń do listu przewozowego. Przewoźnik powinien na przykład, w razie widocznych zewnętrznych wad towaru, szczegółowo udowodnić, iż istniały one już w chwili przyjęcia towaru. Brak wpisu zastrzeżeń do listu przewozowego może pociągać za sobą również naruszenie roszczeń odszkodowawczych przewoźnika stosownie do art. 10 CMR, zgodnie z którym nadawca ponosi odpowiedzialność wobec przewoźnika za wszelkie szkody wyrządzone osobom, wyposażeniu lub innym towarom, jak również za koszty spowodowane wadliwym opakowaniem towaru, chyba że wadliwość była widoczna lub znana przewoźnikowi w chwili jego przyjęcia, a przewoźnik nie wniósł zastrzeżeń w tym przedmiocie. Przewoźnik powinien porównać dane zawarte w liście przewozowym z towarem, a nie dokonywać kontroli samego towaru. 

Szczególnie ważne jest wpisanie zastrzeżeń, na przykład gdy ze względu na dużą liczbę sztuk towaru objętego załadunkiem lub z uwagi na zbyt duży nakład pracy niezbędnego personelu nie jest możliwe policzenie towaru. Gdy przewoźnik dokona wpisu odpowiednich zastrzeżeń do listu przewozowego, musi uzasadnić je, tj. wskazać, z jakich przyczyn nie dysponował środkami umożliwiającymi sprawdzenie towaru. Istnieją tutaj różne możliwości. Na przykład można nadmienić, iż kierowca nie został wpuszczony do hali nadawcy, a towar został załadowany przez pracowników nadawcy na pojazd podstawiony pod rampę załadowczą nadawcy, a następnie przez nich zaplombowany. Jeżeli nadawca przekaże towar zebrany w kontenerach lub podobnych pojemnikach lub na zafoliowanych paletach, wówczas jednostka zbiorcza (pojemnik lub opakowana paleta) każdorazowo stanowią jedną sztukę towaru, a zawarte w niej pojedyncze egzemplarze nie są przedmiotem sprawdzenia. 

Odnośnie do sprawdzenia widocznego stanu ładunku i jego opakowania, należy stwierdzić, iż chodzi tutaj o zewnętrznie widoczny, możliwy do stwierdzenia przy użyciu dostępnych przewoźnikowi środków stan towaru i opakowania. Rodzaj opakowania jest wyłączną sprawą nadawcy i nie podlega sprawdzeniu przez przewoźnika. 

List przewozowy, aż do momentu przeprowadzenia przeciwdowodu, stanowi dowód na okoliczność zawarcia umowy przewozu, zgodnej z jego treścią oraz na okoliczność przyjęcia towaru przez przewoźnika. Art. 9 (2) CMR stanowi jednakże, iż na wypadek, gdyby list przewozowy nie zawierał uzasadnionych zastrzeżeń przewoźnika, domniemywa się, o ile nie przedstawiono przeciwdowodu, iż towar i jego opakowanie przy jego przyjęciu przez przewoźnika znajdował się w dobrym stanie zewnętrznym i że liczba sztuk towaru oraz jego oznaczenie i numery zgadzały się z danymi zawartymi w liście przewozowym. 

Jak z tego wynika, w przypadku wystąpienia szkody sytuacja dowodowa może doprowadzić do poważnych sporów prawnych. Z tego względu istotne jest, aby likwidacją szkód objętych ubezpieczeniem transportowym, spedycyjnym i komunikacyjnym zajął się kompetentny broker ubezpieczeniowy. 

Biuro LUTZ ASSEKURANZ w Warszawie 
ZMPD Al. Jana Pawła II 78
+48 22 536 18 84

tel.: 22 536 18 84  
mob: 723 688 878

tel.: 22 536-18-89 
mob: 609 019 376