16 grudnia 2020 r. odbyło się posiedzenie Społecznej Rady Konsultacyjnej przy Głównym Inspektorze Transportu Drogowego, w której uczestniczyli przedstawiciele stowarzyszeń przewoźników, w tym ZMPD, oraz zaproszeni goście z Ministerstwa Infrastruktury i przedstawiciele Ambasady Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w Warszawie.

Najważniejszymi dla przewoźników kwestiami, które zostały poruszone podczas spotkania, były wykonywanie przewozów drogowych do i z Wielkiej Brytanii po zakończeniu okresu przejściowego związanego z Brexitem oraz sytuacja związana z zezwoleniami białoruskimi, a konkretnie – z ich brakiem. Ten punkt został wprowadzony w trybie pilnym do programu spotkania przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego Alvina Gajadhura na wniosek prezesa ZMPD Jana Buczka, który zobowiązał się do podjęcia odpowiedniej interwencji po ożywionej dyskusji na ten temat podczas wideokonferencji Przewodniczących Regionów i Władz Statutowych ZMPD.

Gdzie się podziały zezwolenia białoruskie?

Temat brakujących zezwoleń białoruskich wywołał Sławomir Kostjan. – Wiele firm nie wykonało przewozów, chociaż mówiono im, że zezwolenia są – powiedział Sławomir Kostjan. Poinformował, że przewoźnicy z jego regionu potrzebują jeszcze ok. tysiąca sztuk. Przyznał jednocześnie, że nie zdali oni jeszcze 2600 dokumentów. – To 6 proc. całej puli – powiedział Sławomir Kostjan.

Dyrektor Biura do spraw Transportu Międzynarodowego Małgorzata Wojtal-Białaszewska poinformowała, że przewoźnicy posiadają u siebie ok. 14 tys. zezwoleń. Przypomniała, że do października nie było żadnych przesłanek, które sugerowałyby tak dynamiczny wzrost zapotrzebowania przewoźników na zezwolenia białoruskie. Ta sytuacja zaskoczyła wszystkich uczestników rynku. Dlatego też zachęcała do zwiększania bezpośrednich i pośrednich kontaktów z BTM w celu raportowania stopnia wykorzystania zezwoleń i jak najszybszego rozwiązania pojawiających się problemów. Zwróciła przy tym uwagę na fakt, że tylko trzy firmy, których podania o kolejne zezwolenia białoruskie znajdują się w Komisji, mają rozliczone dotychczas pobrane zezwolenia. – Konkretne wnioski na temat całej tej sytuacji będziemy mogli wyciągnąć dopiero po podsumowaniu roku – dodała dyr. Małgorzata Wojtal-Białaszewska.

Dyrektor Departamentu Transportu ZMPD Piotr Mikiel podkreślał widoczne duże rozczarowanie przewoźników, którzy pod koniec roku nie mogą realizować przewozów na Białoruś. – Taka sytuacja nie powinna się więcej zdarzyć – powiedział dyr. Piotr Mikiel, zwracając uwagę, że kluczem nie jest sama wielkość kontyngentu, bo wcale nie była ona taka mała. Jego zdaniem zawiódł system dystrybucji zezwoleń. – Tę sprawę trzeba wyjaśnić i takiego wyjaśnienia oczekują przedsiębiorcy przede wszystkim od ministra infrastruktury, bo to on nadzoruje pracę GITD m.in. w zakresie wydawania zezwoleń zagranicznych, nadzoruje także pracę społecznej Komisji ds. podziału zezwoleń i wreszcie to minister infrastruktury upoważnia organizacje przewoźników do dystrybucji tych dokumentów do swoich członków. Trzeba dokładnie wyjaśnić, co zawiodło – stwierdził przedstawiciel Zrzeszenia. Korzystając z okazji podniósł temat 4,5 tys. zezwoleń Rosja – Kr3 z kontyngentu na 2021 r. i długiego czasu ustalania zasad ich dystrybucji, Przewoźnikom zależało, by móc je wykorzystać jeszcze w tym roku, tymczasem od decyzji o dodatkowej puli zezwoleń, która zapadła podczas obrad Komisji Mieszanej, minęły już trzy tygodnie, a przewoźnicy nadal zostają z niczym. Dyrektor Departamentu Transportu ZMPD zadał też pytanie o czas potrzebny na realizację zlecenia zakupu zezwolenia od momentu złożenia wniosku do jego otrzymania. – Przewoźnicy wskazują, że trzy-czterodniowe oczekiwanie, zwłaszcza w dwóch ostatnich miesiącach roku, jest nie do zaakceptowania – podkreślił dyr. Piotr Mikiel. Odpowiadając, dyr. Małgorzata Wojtal-Białaszewska poinformowała, że być może w momencie największego zamieszania z zezwoleniami białoruskimi – od połowy listopada do początku grudnia – te terminy były nieco wydłużone, ale co do zasady zezwolenia dostarczane są w ciągu dwóch-trzech dni.

Będzie reglamentacja kontyngentu na Białoruś?

Wieloletni i aktualny przewodniczący społecznej Komisji ds. podziału zezwoleń zagranicznych Tadeusz Wilk przypomniał, że jeszcze nie tak dawno domagano się obniżania liczby polsko-białoruskich zezwoleń. Z uwagi na fakt, że u przewoźników nadal pozostaje 14 tys. zezwoleń, zasugerował wprowadzenie takich możliwości analizy wykorzystanych i oddanych zezwoleń, by potrzebne dane pojawiały się w czasie rzeczywistym. To bardzo by pomogło w ocenie spodziewanych zagrożeń wynikających z gwałtownego ich wykorzystania. Pokazał też problem zakładania białoruskich firm w Polsce, które potem uczestniczą w wykorzystywaniu zezwoleń. Postawił tezę, że zezwoleń białoruskich jest wystarczająco dużo, pytanie – do kogo one ostatecznie trafiły. – Być może, wyciągając wnioski z tegorocznej sytuacji, konieczne będzie jednak wprowadzenie reglamentacji tych dokumentów – powiedział Tadeusz Wilk przypominając, że Komisja działa na podstawie docierających do niej danych, a nie na podstawie przypuszczeń dotyczących przyszłości. 

Podobną opinię wygłosił członek społecznej Komisji ds. podziału zezwoleń Piotr Litwiński. Przypomniał, że przez osiem ostatnich lat zezwoleń białoruskich nigdy nikomu nie zabrakło. – I nagle teraz zrobił się wielki boom. Winę za to ponosi brak możliwości kontroli prawidłowego ich wykorzystania – powiedział Piotr Litwiński. – Zezwolenia są, problem jest w tym, że nie ma kontroli terminowego ich zwrotu i prawidłowego wykorzystania. Gdyby tak było, to pojawiłby się sygnał, że może ich zabraknąć. Jeśli 1 listopada dowiadujemy się, że jest jeszcze 39 tys. zezwoleń, to czym mieliśmy się martwić? – zapytał retorycznie Piotr Litwiński. – Nie ma problemu z białoruskimi zezwoleniami, dziś jedno ze stowarzyszeń zwróciło do BTM 95 sztuk. I są one do rozdania – dodał Piotr Litwiński.

Brexit niepokoi przewoźników

W kontekście wpływu Brexitu na branżę transportową p.o. Zastępca Głównego Inspektora Joanna Smolińska poinformowała o opublikowanym 10 grudnia 2020 r. przez Komisję Europejską projekcie rozporządzenia awaryjnego na wypadek braku zawarcia umowy handlowej pomiędzy Unią Europejską a Wielką Brytanią. Projektowane rozporządzenie reguluje zasady wykonywania przewozów drogowych osób i rzeczy przez przewoźników z Wielkiej Brytanii na terytorium UE od dnia 1 stycznia 2021 r. zapewniając ciągłość podstawowych połączeń drogowych dla transportu towarów przez maksymalny okres nie dłuższy niż sześć miesięcy. Komisja Europejska ma czuwać nad wprowadzeniem przez Wielką Brytanię równoważnych praw wobec unijnych przewoźników.
Stephen Steele I Sekretarz, Szef Działu Ekonomicznego Ambasady Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w Warszawie wskazał wytyczne dla firm transportowych, które określają wymogi, jakie przewoźnicy będą musieli spełniać od 1 stycznia 2021 r. w celu realizacji przewozu między UE a Wielką Brytanią.

Szczegółowe informacje pod linkiem:
https://www.gov.uk/guidance/transporting-goods-between-great-britain-and-the-eu-from-1-january-2021-guidance-for-hauliers.pl

Należy podkreślić, że w dalszym ciągu trwają negocjacje dotyczące przyszłych relacji pomiędzy UE a Wielką Brytanią oraz zawarcia lub nie umowy handlowej.

Opr. ZMPD/DWSK/PG